Kunstproject MAYDAYS

De afgelopen maanden zijn Academie Minerva studenten Eileen Sealy uit Ierland, Jakob Satja Jurc Blagovic uit Slovenië, en Lorenzo Modestini ( Amerikaan, maar langere tijd woonachtig in Groningen) een aantal keren bij ons op de natuurbegraafplaats geweest. Geïnspireerd door de natuur, door herinneren, door sterfelijkheid en alle bijkomende emoties zoals rouw, verlies en verdriet, werkten zij onder begeleiding van kunstenaar Kie Ellens aan een collaboratief kunstproject in het kader van MAYDAYS van Minerva. Het resultaat daarvan is nu te zien op de natuurbegraafplaats.

Een plaats van bezinning

De studenten hebben een plaats van bezinning gecreëerd, in de grond op Het Loo is een ruimte gemaakt met een zetel van berkenstammen. Eileen: “Je daalt af middels de trap, neemt plaats en laat de waan van de dag en de materiële wereld achter je. Om je heen is niks anders dan de natuurbegraafplaats, een zachte onbekende hand op je schouder. Hier zit je beschermd en teruggetrokken, niemand kan je zien. Een plek om te bezinnen, te gedenken, en alleen te zijn met je emoties.”

Alle vijf zintuigen werden ingezet om tot inspiratie te komen. Geur bijvoorbeeld, speelt een belangrijke rol bij herinnering. Voordat je de bezinningsplek betreedt kan de bezoeker zijn polsen besprenkelen met een etherische olie die Eileen maakte van de naaldbomen van Mepperdennen. De geur vervliegt tijdens de dag, een voorbijgaand aandenken aan het moment van gedenken en de herinnering.

Bij het kunstwerk hangen ook wat toefjes schapenwol in de bomen. Mini-wolkjes, glinsterend door de dauw. Als je plaatsneemt in de kuil zie je het pas. Eerst hing er nog meer. Maar in een bos vol broedende vogels, wisten de vogels al snel waar het zachtste nestmateriaal te vinden was. En ook dat hoort erbij. Het werk is opzettelijk gemaakt van natuurlijke materialen en gaat een interactie aan met de elementen.

Het “dak” van mandala’s is geïnspireerd door het Ierse gebruik om tijdens de wake alle ramen open te zetten, symbolisch voor de reis van de ziel. Satja: “een echte mandala is altijd een innerlijk beeld dat gaandeweg wordt gevormd door (actieve) verbeelding”, en daarom ook uitermate passend bij een plek waar je alleen bent met je gedachten.

Satja maakte verspreid over de natuurbegraafplaats ook een aantal dreamcatchers, mandala’s gebaseerd op heilige geometrische vormen. Hij gelooft in reïncarnatie en is ervan overtuigd dat rondom het overlijden er een fase van zuivering plaatsvindt waar de ziel het lichaam verlaat en zich voorbereidt op een droomachtige fase die leidt tot reïncarnatie. De dromenvangers worden verondersteld dit transmutatieproces te vergemakkelijken.

Lorenzo maakte een kunstinstallatie met een zogenaamde aardebatterij, een van de eerste uitvindingen op het gebied van vrije energie. De aarde is omhuld door een elektromagnetisch veld. Door te wichelen kun je de sterkste positieve en negatieve stromen in de grond vinden, en als je twee elektrodes van twee verschillende soorten materiaal ( zink en koper) met elkaar verbindt in de aarde, dan wekt dat genoeg stroom op om één zwak gloeilampje te laten branden. Een lichtje om letterlijk even bij stil te staan. “Na onze dood kunnen we het landschap beschermen met ons lichaam door hier voor eeuwig begraven te worden, maar bij leven kunnen we hetzelfde doen met onze aandacht. Stilstaan, overpeinzen en echt kijken naar het landschap. Tijdens mijn tijd in Nederland viel me op dat heel Nederland design is. Ook dit bos is destijds zorgvuldig aangeplant in groepjes bomen. Welke plaats heeft een kunstenaar in een wereld waarin alles design is? Dat zijn interessante vragen. Ook onze ingrepen in de ruimte van dit bos vallen in deze polariserende positie.”

Schapen en energieplekken

Tijdens hun tijd op Mepperdennen verkenden de studenten de omgeving met een klasgenote die uit Aalden komt. Hunebedden werden bezocht, en oude energieplekken die op leylijnen stonden. Hierdoor geïnspireerd hebben ze een aantal horizontale boomstammen geplaatst, die wijzen naar de hunebedden in de omgeving, waarmee letterlijk een lijn van het verleden naar het heden wordt getrokken, het doortrekken van een natuurlijke begraaftraditie door tijd en ruimte. Maar Lorenzo voegt lachend toe, “als de schapen het gebruiken om hun rug aan te krabben, is dat ook een mooie bijkomstigheid.” De schapen waren ook een inspiratie voor een ander werk. De schors van een aantal dennen is beschadigd doordat de bomen zeer in de smaak vielen bij de schapen. Lorenzo omwikkelde de beschadigde bast met schapenwol. “Een pleister op de wonde, ook beschadigde dingen verdienen zachtheid en onze aandacht”.

Voordat de studenten begonnen met dit project waren ze niet bekend met het concept natuurbegraven. Volgens Satja dwingt de natuur respect af en is het een oerkracht die inspireert. Hij vindt het een prachtig idee om weer terug te keren in de natuur en zou graag willen dat er in zijn thuisland Slovenië ook natuurbegraafplaatsen komen.  Eileen vult aan: “bij een gewone begraafplaats worden graven afgedekt met steen of wit marmer, en bij een grafbezoek ziet iedereen je. Op de natuurbegraafplaats voelt het anders, vrijer. De natuur geeft je privacy en emoties mogen er zijn. Tegelijkertijd is de natuur ook troostend. Eigenlijk is dit de meest natuurlijke manier van afscheid nemen.”

v.l.n.r. Eileen, Lorenzo en Satja

De officiële opening van de tentoonstelling is 15 juni. Er zit geen einddatum aan de tentoonstelling, immers de werken zijn veelal gemaakt van natuurlijke materialen. Het is aan de weersinvloeden onderhevig hoe lang de kunstwerken blijven bestaan.

Geplaatst in Activiteiten, Alle berichten, Mepperdennen